Elswoutslaan 20

Elswoutslaan 20 

C. Muysken

ca. 1640-1654

Rijks monument

Complex Elswout

Hoofdgebouw Landgoed Elswout
Aan de voet van het Overveense binnenduin, bevindt zich als een parel in de natuur het monumentale landgoed Elswout. Vanaf 1633 kocht de Haarlemse textielkoopman Carel du Moulin er verschillende stukken grond voor zijn te bouwen zomerverblijf. Na het duinzand te hebben afgegraven en verkocht, begon hij met de bouw van het huis. Nadat door hem een groot gedeelte van het grote huis en omliggende tuin was aangelegd ging hij failliet. Het is dan de vermogende Amsterdamse wapenhandelaar Gabriël Marselis die Elswout gaat voltooien. Naast het grote classicistische huis liet hij het poortgebouw, stallen en dienstwoningen bouwen. Om het huis verrees een formele tuin in Italiaanse stijl met rechte lanen, geschoren hagen en symmetrische bloemperken. Een Versailles in het klein. In 1782 kwam Elswout in handen van Jacob Boreel die tuin en park liet aanpassen naar de nieuwste mode: de Engelse
landschapsstijl. Vanaf het begin van de 19de eeuw werd het landgoed bewoond door drie generaties Borski, waardoor het landgoed een enorm oppervlak kreeg. Het huidige grote huis op Elswout werd in 1882 in opdracht van Willem Borski III op de 17de eeuwse fundamenten gebouwd, maar nadat hij twee jaar later plotseling overleed, is het huis nooit voltooid. De buitenmuren waren reeds gebouwd, maar binnen was het neo-renaissance huis een lege huls. Het heeft daarna jaren leeggestaan met een provisorisch gemaakt dak. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren het de Duitsers die het huis in gebruik namen. Na de oorlog vestigden het J. P. Thijsse Lyceum en later de Zocherschool zich in het grote huis. In 1970 kwam het 85 hectare grote landgoed Elswout in bezit van Staatsbosbeheer. Het grote huis kwam tenslotte via een prijsvraag voor restauratie in bezit van Cobraspen. Deze projectontwikkelaar wil het huis afbouwen zoals Borski het in 1882 had bedoeld naar de originele ontwerpen van de toenmalige architect C. Muysken. Landgoed Elswout is dagelijks vrij toegankelijk.